Insè, co è’l fat, l’apparat o l’instrumaint linguistic ch’eu douvr, ch’eu dod in famiglia, in cumün, al radio, a la televisiun – cun vuschs, articulaziuns, ritems, accents, cantilenas o melodias in variaziuns praticamaing illimitadas? L’instrumaint ch’eu vez in fuorma scritta, ch’eu leg e ch’eu scriv qua o là eir svessa? Da che elemaints as cumpuona’l? Co funcziunan ils singuls elemaints tanter pêr? Co as müda l’instrumaint s’adattond al möd da viver, da pensar e da resentir da l’individuum e dal collectiv chi til douvra? Talas dumondas pon nascher praticamaing sainza chi’s vöglia, spontanmaing.

Culla lavur «Elemaints d’üna grammatica cumparatistica dal rumantsch – idioms e rumantsch grischun» prouva l’autur da respuonder a talas dumondas, da dar lapro ün’invista aint illa structura dals idioms e dal rumantsch grischun e da congualar las structuras tanter pêr, cun las linguas neolatinas e cul tudais-ch in Grischun.

Nada es la ruta pel viadi grammatical descrit in quista publicaziun cun quai cha l’autur, fingià dürant il stüdi, es stat fascinà impustüt eir da problems da sintaxa e lura, in sia vita professiunala, cun instruir linguas per ons ed ons, cun giodair dad observar e da descriver la vita da la lingua e dond ün cuors per creschüts cun partecipantas e partecipants da tuot ils idioms ils ons 1995–1998.

La decisiun da refar cumplettamaing il script per quel cuors, da til diversifichar ed actualisar per ch’el possa esser publichà, ha l’autur trat dal 2017. Davo duos ons da lavur intensiva, in marz dal 2019, ha il text redat pudü gnir preparà per la stampa.

Sperain cha la publicaziun chatta lecturas e lecturs interessats, eir scha’l term «grammatica» po svagliar resalvas – almain a prüma vista!