Institut

NOSSA FOTOTECA

Valchava ils onns 1960, vista sin il Piz Dora ed il Piz Daint(Fotografia: O. Furter)

Uniun purtadra

La Societad Retorumantscha vesa sia lezia principala en la perscrutaziun scientifica da la lingua e da la cultura rumantscha

Duas emprovas falladas al cumenzament

Il scolast gimnasial G. A. Bühler ed ils dus redacturs da gasetta G. Sgier e G. Nuth han fundà il 1863 ina societad per la tgira da la lingua cun la finamira da perscrutar ils idioms rumantschs e da popularisar ils vegls monuments linguistics e la litteratura nova. In ulteriur intent era la promoziun da l’unitad da l’entira Rumantschia. L’interess public è dentant stà mediocher e la societad è sa schliada curt suenter.

L’onn 1870 ha G. A. Bühler danovamain prendì l’iniziativa, sa restrenschend questa giada praticamain sin ina suletta finamira: la fusiun dals idioms. Però suenter 10 onns ha era questa societad fatg naufragi, senza avair muventà la massa.

Success cun la terza fundaziun

Sco tar las duas emprovas falladas era G. A. Bühler activ era tar la terza fundaziun, gea el ha gist surpiglià il presidi. Questa giada ha el dentant pudì quintar cun il sustegn da persunalitads engaschadas sco G. C. Muoth, A. Balletta, J. Candreia, C. Tuor, H. Caviezel e Th. Gross. Las finamiras da la nova societad correspundevan per gronda part a quellas da las antecessuras: collecziun ed ediziun dals monuments linguistics rumantschs, tgira dals idioms e promoziun da lur avischinaziun. Per quest scopo han ins stgaffì l’annuari «Annalas da la Societad Retorumantscha», che cumpara dapi il 1886 en successiun quasi nuninterrutta.

Uniun purtadra dal DRG

Dapi la fundaziun dal DRG l’onn 1904 s’occupa la Societad Retorumantscha da sias fatschentas, stond uschia en contact intensiv cun il Fond naziunal svizzer (enfin la fin dal 1995) e dapi lura cun l’Academia svizra da scienzas umanas e socialas (ASSU).


Corina Casanova,
presidenta
Chasper Pult,
vicepresident
Roman Sgier,
cassier

Organs da la Societad Retorumantscha

Suprastanza
Corina Casanova, Tarasp, presidenta
Chasper Pult, Pasqual, vicepresident
Roman Sgier, Cuira, cassier
Dumenic Andry, Zuoz
Gian Marco Beeli, Cuira
Bettina Berther Desax, Lucerna e Mustér
dr. Martín Camenisch, Bogn Ragaz
Uorschla Natalia Caprez Brülhart, Cuira
Barbara Cuffaro, Hombrechtikon

President d’onur
dr. Cristian Collenberg, Cuira

Revisurs da quint
Gion Tumaisch Deplazes, Domat
Giancarlo Lozza, Cuira

Delegads LR
Corina Casanova, presidenta (delegada)
Chasper Pult, vicepresident (delegà)
Ursin Lutz, directur IDRG (delegà)
Martín Camenisch (delegà)
Roman Sgier (suppleant)
Uorschla Natalia Caprez Brülhart (suppleanta)

Redacziun Annalas
Barbara Cuffaro, Hombrechtikon
Bettina Berther Desax, Lucerna e Mustér

Dicziunari Rumantsch Grischun
dr. Ursin Lutz, Domat, chauredactur
lic. fil. Silvana Derungs, Cuira
dr. Michele Luigi Badilatti, Cuira
M.A. Angelica Blumenthal, Cuira
dr. Stefano Negrinelli
lic. teol. Andri Casanova, Kriessern
dr. Manfred Veraguth, Sagogn
Juliana Tschuor, Rueun
Alexa Arquisch, Domat
Brida Sac-Arquisch, Domat

Cumissiun filologica
prof. dr. Matthias Grünert, Berna, president
Marianna Blöchlinger-Spescha, Oberrieden
dr. Felix Giger, ES-Tijarafe (La Palma)
lic. fil. Mathias Kundert, Wabern
dr. Carli Tomaschett, Cuira
Kuno Widmer, Sargans



Gion Antoni Bühler, emprim president da la Societad
Andrea Vital, segund president da la Societad


Suprastanzas da 1886 fin oz

Presidents d’onur
1. Andrea Vital 1927–1942
2. Robert Ganzoni 1956–1963
3. Gion Deplazes 1989–2015
4. Jachen Curdin Arquint 1999–2022
5. Cristian Collenberg 2021–

Presidents
1. Gion Antoni Bühler 1886–1897
2. Andrea Vital 1898–1925
3. Jachen Luzzi 1926–1933
4. Robert Ganzoni 1934–1955
5. Nicola Gaudenz 1956–1962
6. Gion Deplazes 1963–1988
7. Jachen Curdin Arquint 1989–1998
8. Cristian Collenberg 1999–2021
9. Corina Casanova 2022–

Vicepresidents
1. Alexander Balletta 1886
2. Christian Brügger 1887–1889
3. Giachen Caspar Muoth 1890–1895/​1898–1905
4. Andrea Vital 1896–1897
5. Giachen Michel Nay 1907–1920
6. Alois Tuor 1922–1939
7. Ramun Vieli 1940–1953
8. Gion Deplazes 1954–1962
9. Jon Pult 1964–1981
10. Jachen Curdin Arquint 1982–1988
11. Arnold Spescha 1989–2001
12. Cristian Joos 2001–2004
13. Chasper Pult 2004–

II. vicepresident
1. Jachen Luzzi 1938–1949

Actuars ed actuaras
1. Giachen Caspar Muoth 1886–1889/​1896
2. Joseph Farrèr 1890–1895
3. Hartmann Caviezel 1897
4. Christian Christoffel 1898–1908
5. Balser Puorger 1909–1929
6. Gion Disch 1930–1934
7. Augustin Cahannes 1935–1946
8. Alfons Maissen 1947–1955
9. Tista Murk 1956–1964
10. Cla Semadeni 1965–1973
11. Flurin Bischoff 1974–1978
12. Cristian Joos 1979–1988
13. Anna-Alice Dazzi 1989–2003
14. Rita Cathomas-Bearth 2003–2006
15. Peider Andri Parli 2007–2011

Cassiers e cassieras
1. Thomas Gross 1886–1915
2. Jachen Luzzi 1916–1925
3. Giusep Desax 1926–1929
4. Robert Camenisch 1930–1939
5. Nicola Gaudenz 1940–1955
6. Otto Vital 1955–1972
7. Angelina Valaulta-Soliva 1973–1977
8. Genoveva Seger-Arquisch 1978–2003
9. Pierrin Caminada 2003–2010
10. Roman Sgier 2010–

Archivars
1. Joseph Farrèr 1886–1889
2. Hartmann Caviezel 1890–1896/​1898–1909
3. Christian Christoffel 1897
4. Curdin Planta 1910–1924
5. Andrea Clavuot 1930–1945

Suppleant(a)s ed assessur(a)s
1. Christian Brügger 1886/​1890–1891
2. Otto Barblan 1886
3. Hartmann Caviezel 1887–1889
4. Constanz Poult 1887–1891
5. Felix Calonder 1892/​1894–1895
6. Jacob Scarpatetti 1892–1924
7. Rudolf Ganzoni 1893/​1898–1920
8. Christian Christoffel 1896
9. Giachen Caspar Muoth 1897
10. Alois Steinhauser 1909–1918
11. Curdin Planta 1909
12. Jules Robbi 1910–1920
13. Thomas Gross 1916–1931
14. Alois Tuor 1921
15. Giusep Desax 1921–1925
16. Schamun Mani 1921–1939
17. Gion Disch 1921–1929
18. Gion Rudolf Mohr 1921–1924
19. Ramun Vieli 1925–1939
20. Rudolf Lanz 1925–1926

21. Dumeng Bezzola 1925–1928
22. Andrea Vital 1926
23. Andrea Steier 1930–1935
24. Benedetg Mani 1930–1939
25. Steafan Loringett 1930–1969
26. Balser Puorger 1933–1942
27. Pieder Sonder 1936–1947
28. Robert Camenisch 1940–1945
29. Tumasch Dolf 1940–1955
30. Alfons Maissen 1940–1946/​1956–1959
31. Gian Caduff 1940–1959
32. Oscar Clavuot 1941–1945
33. Tista Murk 1947–1955/​1965–1967
34. Christian Casper 1947–1955
35. Gieri Ragaz 1955–1958/​1970–1977
36. Augustin Cahannes 1946–1963
37. Conradin Mohr 1949–1959
38. Victor Stupan 1955–1985
39. Stefan Sonder 1952–2000
40. Cla Semadeni 1960–1982
41. Giachen Giusep Casaulta 1957–1988
42. Flurin Darms 1960–1991
43. Gion Arthur Manetsch 1960–1997
44. Jon Pult 1960–1983
45. Töna Schmid 1962–1972
46. Felici Maissen 1962–1983
47. Raoul Sommer 1963–1972
48. Giusep Vieli 1965–1969
49. Rico Parli 1969–1977
50. Jachen Curdin Arquint 1973–1998
51. Flurin Bischoff 1974–1984
52. Gion Gaudenz 1978–2000
53. Cristian Joos 1978–2004
54. Cristian Collenberg 1982–1999
55. Chasper Pult 1983–
56. Jost Falett 1983–2015
57. Jon Mathieu 1983
58. Anna-Alice Dazzi 1986–2003
59. Rest Luis Deplazes 1988–2000
60. Arnold Spescha 1988–2015
61. Roman Caviezel 1991–2020
62. Dumenic Andry 1995–
63. Rita Cathomas-Bearth 1997–2006
64. Esther Krättli 1997–2017
65. Gion Lechmann 2000–2017
66. Werner Carigiet 2000–2021
67. Ursina Saluz 2000–2017
68. Violanta Spinas Bonifazi 2001–2006
69. Pierrin Caminada 2003–2010
70. Claudia Foppa 2003–2009
71. Gion Tumaisch Deplazes 2004–
72. Peider Bezzola 2004–2005
73. Andrea L. Rassel 2004–2019
74. Ursus Baltermia 2007–2021
75. Annalisa Cathomas 2007–2008
76. Peider Andri Parli 2007–2011
77. Renzo Caduff 2008–2015
78. Guido Monn 2009–2021
79. Roman Sgier 2010–
80. Uorschla Natalia Caprez Brülhart 2011–
81. Simon Bundi 2015–2017
82. Martín Camenisch 2015–
83. Gian Marco Beeli 2019–2023

Revisurs
1. Anton Zappa 1886–1925
2. Domenic Nolfi ca. 1902–1945
3. Heinrich Michel 1931–1952
4. Robert Camenisch 1947–1966
5. Duri Capaul 1953–1954
6. Casper Spescha 1955–1972
7. Giacomo Steinrisser 1967–1975
8. Robert Capaul 1973–1995
9. Edgar Cantieni 1976–1978
10. Chasper Stupan 1979–1999
11. Christian Cavegn 1996–2012
12. Vital Bearth 2000–2004
13. Gion Tumaisch Deplazes 2004–
14. Pierrin Caminada 2013–2022
15. Giancarlo Lozza 2022–